Pokoje na Wczasy

wczasy, wakacje, urlop

Chojnice

19 lipiec 2013r.

CHOJNICE Jest to miasto powiatowe o 12.000 m., do r. 1920 mające 95% Niemców, położone na zachodnich kresach 3 km. od granicy. W dobie porozbiorowej uległo germanizacji, tem łatwiej, że w bezpośredniej okolicy otoczone jest kolonjami niemieckich Kosznajdrów. Obecnie Polacy stanowią trzy czwarte ludności. Są to głównie kolejarze. Hotele: H. Engel ul. Młynarska 1, H. Priebego (właśc. J. Michura) Rynek 23, H. Krebs (właśc. Januszewski) pl. Królowej Jadwigi 6, H. Dworcowy (właśc. Dahlman) ul. Dworcowa 74. Restauracje: w hotelach, na dworcu kolejowym, oraz Czesława Kiszki ul. Młynarska 24. Kawiarnie: Paweł Penke Rynek 15, Radtke ul. Człuchow-ska 22. Dzieje miasta. Obronne położenie na przesmyku między spuszczonemi obecnie jeziorami Jeleńc od północy i Zielonem od południa, uczyniło z Chojnic już od dawna jeden z najbardziej obronnych kresowych grodów Pomorza. Istniały one już w XII w. założone podobno przez kaszubskich wychodJćpów z zachodniego Pomorza równocześnie z Człuchowem 1 Tucholą, a w r. 1205 książę Sambor I ufundował tu kościół Parafjalny. W r. 1310 zajęli miasto Krzyżacy i silnie ufortyfi-kowali_je, opasując dokoła wałami i murami. Gdy w r. 1433 Husyci oblęgli Chojnice, mimo pomocy polskiej Jana Ostro-roga, me zdołali miasta zdobyć i ruszyli dalej pozostawiając przeszło T000 trupów pod, jego murami. Podobno oblegający zbliżyli się pod mury na tratwach, ale oblężeni spuścili nagle Wodę z" jezior, dzięki czemu tratwy osiadły na bagnie, a ich załoga została wybitą. W r. 1454 w ^odróżnieniu od innych Chojnice: Kolegjum jezuickie I lara Fol. Hoym w Chojnicach miast ziem krzyżackich Chojnice^nie przystąpiły do Związku Miast Pruskich, ale jedyne z miast Prus Królewskich, pozostały wierne Krzyżakom. Wobec tego Polacy postanowili na zjeździe łęczyckim 1 maja 1454 zdobyć miasto siłą, a sam Kazimierz Jagiellończyk objął dowództwo nad wojskiem ze-branem w Wielkopolsce. 18 września 1454 po pięciomiesięcz-nem, bezskutecznem oblężeniu przyszło pod Chojnicami do bitwy z Krzyżakami, przy której załoga z Chojnic napadła Z tyłu na Polaków, którzy ponieśli niespodziewanie klęskę, głównie dzięki zbytniemu lekceważeniu przeciwnika. Klęska taoddała Krzyżakom z powrotem szereg miast i zamków pruskich i przedłużyła wojnę na lat 13. Pod Chojnicami wówczas poległ podkanclerzy Piotr ze Szczekocin, Jan Zawisza syn Czarnego, kilku innych magnatów polskich, wielka liczba szlachty dostała się do niewoli, a Krzyżacy zabrali cały bogaty obóz z 4000 wozów naładowanych różnemi kosztownościami. Sam król Kazimierz ledwie uszedł z życiem. (Kości poległych w owej bitwie wykopane przy budowie gościńca do Człuchowa, spoczywają w specjalnej mogile przy tym gościńcu. Oznacza ją krzyż drewniany otoczony lipami). Drugi raz oblegał Kazimierz Jagiellończyk Chojnice równie bezskutecznie, przez dwa tygodnie w r. 1457, a Polakom udało się zdobyć miasto dopiero 28 września 14'66 po dwumiesięcznem oblężeniu, jako ostatni punkt oparcia Krzyżaków na lewym brzegu Wisły, przyczem całe miasto uległo zniszczeniu. Zmusiło to Krzyżaków do zawarcia w trzy tygodnie potem pokoju w Toruniu. Także za czasów polskich były Chojnice silną warownią, którą w r. 1520 udało się Krzyżakom zdobyć po raz ostatni zapomocą podstępu. W czasie drugiej wojny szwedzkiej zajął miasto w r. 1656 szwedzki generał Horn spaliwszy przedmieścia. Tego samego roku odzyskali je Polacy pod wodzą Jana Kazimierza, lecz już w r. 1657 zdobyli je na nowo Szwedzi pod wodzą Karola Gustawa i częściowo spalili, przyczem spłonął też kościół parałjalny. Powtórnie zrabowali Szwedzi miasto w r. 1658 i 1659. Pożar z 18 grudnia 1657 zniszczył całe miasto, a równocześnie wyludniły je zarazy. W r. 1707 zajęli miasto Rosjanie w czasie trzeciej wojny szwedzkiej i rabowali przez dwa tygodnie. Za polskich czasów słynęły Chojnice z wyrobu sukna. Skutkiem klęsk XVII i XVIII w. miasto niegdyś bardzo zamożne tak podupadło, że w r. 1772 liczyło zaledwie 1600 mieszk. Jego nowy wzrost przypada na wiek XIX. szczególnie na okres po budowie kolei w r. 1873, kiedy Chojnice stały się ważnym węzłem kolejowym. Za polskich czasów należały Chojnice do powiatu człuchowskiego. Prusacy utworzyli powiat chojnicki, od którego w r. 1855 oddzielono powiat tucholski. Śródmieście Chojnic, podobnie jak innych miast założonych przez Krzyżaków, jest regularnie zabudowane, ulice czysto utrzymane, w nowoczesnych dzielnicach wiele pięknych domów i will. Środek miasta zajmuje rynek, przy którym stoi nowoczesny ratusz, w stylu naśladującym styl przejściowy z gotyku w renesans. W sali duży obraz bitwy pod Chojnicami z r. 1454 pędzla Grotemeyera. Niedaleko ewangelicki kościół św. Trójcy famy, rokokowy, zbud. w r. 1742. Zdobi go wieża z barokowym hełmem. Stoi on w miejscu poprzed- Chojnice: ratusz 1 kościół pojezuicki Rys. inż. Oldcnmcier Rcpr. za zczw. Magistratu w Chojnicach niego, przerobionego z ratusza, który spłonął w roku 1733. W szczególności w XVI w. zajęli ewangelicy wszystkie kościoły, larny musieli jednakże zwrócić w r. 1610 katolikom, a wkrótce potem także kościół św. Jerzego, odbudowany po zniszczeniu poprzedniego w r. 1610. Od r. 1620 odprawiali nabożeństwa w dawnym ratuszu przerobionym na kościół. Nad miastem dominuje wieża katolickiego * kościoła lar-nego, stojącego nieopodal dawnych murów miejskich. Pierwszy kościół fundował ksi Sambor I w r. 1205, prawdopodobnie był °n drewniany, a w obecnym niema z niego żadnych pozostałości. Jest to halowy trzynawowy gotyk ceglany, z wieloboczną absydą, bez sklepienia, które zastępuje sufit z desek. Prezbiterjum pochodzi z początków XIV w., nawy z lat 1340 60. wraz z wieżą. Od zachodu zamyka nawę Potężna czworoboczna wieża cokolwiek ukosem do kościoła stojąca która obecny hełm otrzymała po pożarze w r. 1733. Poprzednio miała dach podwójny jak kościół św. Jakuba w Toruniu. Długość kościoła wynosi 45-5 m., szer. 19'5 m,, wysokość 14'6 m. Barokowe urządzenie wewnętrzne pochodzi z czasów po Pożarze w r. 1733. Na uwagę zasługuje ołtarz w prawej nawie oryginalnie pomyślany, połączony z dwoma konfesjonałami. Posiada on bardzo dobry obraz z XVIII w. nieznanego świętego (św. Kajetana?) dzieło niemieckiego malarza Piotra, malowany w Rzymie. W tej samej nawie nagrobek Jana Gleissen-Doręgowskiego (f 1627) ojca proboszcza. Kościół ewangelicki w Chojnicach Rys. Ini. Oldenraeier Ifepr. za zczw. Magistratu w Chojnicach Zdobi go płaskorzeźba z granitu, przedstaw iająca uzbrojonego rycerza z szyszakiem i wspaniałym pióropuszem u boku. Dawny barokowy wielki ołtarz z XVIII w. podobny do ołtarza kościoła P, Marji w Toruniu, zastąpiono w r. 1890 obecnym brzydkim pseudogotyckim, dziełem miejscowego snycerza, z ii-giirami sprowadzonemi z Monachjum. Stacje Męki Pańskiej z r. 1903 dłuta Stummla, z Kevelaer. W skarbcu do cenniejszych zabytków należy gotycki *relikwiarz z XV w., takaż * monstrancja z r. 1500, 1 m. wysoka, gotyckie cyzelowane cyborjum z roku i620. Są też dwa stare lichtarze gotyckie i dwa renesansowe. Dzwony stopione po pożarze w roku 1733 przelewał Dawid Bieck. (Kościelny mieszka plac Kościelny 4). Z okazałego i silnego zamku krzyżackiego stojącego nad jeziorem, który niejednokrotnie czoło stawiał Polsce i Husytom, nie zachowały się żadne ślady. Zniszczyli go Szwedzi w r. 1656, ruiny rozebrano, a na jego miejscu stanęło ko-legjum Jezuitów. Lepiej zachowały się dawne mury miejskie, szczc-Fara w Chojnicach fiólnic B° wschodniej Rysował irii -)ldcnmeicr ' zachodniej stronie mia- Rcpr. za zezw. Magistratu w Chojnicach V° stronie połud- niowej opiera się o nie szereg domów Murów tych broniło niegdyś 22 baszty i 4 bramy, a to Gdańska, Klasztorna, Człuchowska i Młyńska. Wśród zachowanych bram najokazałej przedstawia się gotycka pięciopiętrowa * brama Człuchowska, która swe dobre zachowanie zawdzięcza temu, że jest używaną jako dzwonnica kościoła ewangelickiego. Jest ona kwadratowa w założeniu, o długości boku 10 m. Grubość murów w dolnej części wynosi 3 m. Podobnie jak mury miejskie pochodzi z XIV w. Oprócz niej zachowało się także kilka wież czworobocznych i jedna ośmioboczna. Koło bramy Człu-• howskiej stoi ewangelicki kościół św. Ducha, dla którego brama ta służy za dzwonnicę. Niegdyś był tu kościół katolicki, zabrany w końcu XVI w. przez ewangelików, po zniszczeniu przez Szwedów odbudowany w XVII w. Obecny z pruskiego muru pochodzi z lat 1793—97. Na miejscu zamku krzyżackiego stoi dawny v kościół Jezuitów, barok o dwóch wieżach, z r. 1711—42. Jego budową Chojnice s Mury miejskie Rys. inż. Olilcnmeier Rcpr. za zezw. Magistratu w Chojnicat.li kierowali początkowo architekci gdańscy, kończył ją braciszek iezuicki Zelłer z Poznania. Wieżę wykończono dopiero w roku 1755. Długość kościoła wynosi 24'6 m., szerokość 15 m., wnętrze trzynawowe, nad nawami bocznemi biegną empory, jak zwykle w kościołach jezuickich. Kościół odznacza się piękną architekturą, a wnętrze ma jednolite urządzenie późnobarokowe • rokokowe. Freski z r. 1742, są dziełem Fr. Hoflicha i Holi* buttego. Mają one głównie dekoratywną wartość a utrzymane są w tonie brunatnym. W kopułach sceny figuralne, jedna z nich przedstawia alegorję misji jezuickich w czterech częściach świata, personifikowanych przez różne zwierzęta z postacią św. Franciszka Ksawerego. Pięknym jest ołtarz wielki. zc stiuku, sięgający po sklepienie. Tworzy 011 jedną całość z obu portalami bocznymi, również zc stiuku i z freskami sklepienia. Ze stiuku są też dwa ołtarze boczne. Znaczna część urządzenie kościoła po kasacie w r. 1773 dostała się do innych Chojnice: Fara i kościół pojezuicki Kys. ini, Oldenineier liepr. za zezw. Magistratu w Chojnicach kościołów. W r. 1861 spaliła się zakrystja z calem urządzeniem, pozostałem po Jezuitach. Od r. 1815 kościół pojezuicki stał się kościołem gimnazjalnym. Tutejsze kolegium jezuickie Sundowali w r. 1620 bracia Doręgowscy, z których jan był proboszczem chojnickim i pro- wadził energiczną walkę z reformacją. Kolegjum istniało do rozbiorów Polski. Początkowo mieli Jezuici kościół drewniany, zbud. w r. 1664, a gdy ten się spalił w r. 1712 rozpoczęli budowę obecnego skończonego w r. 1744. Kolegjum budowano jeszcze dłużej, bo do r. 1755. Po kasacie Jezuitów otworzono w r. 1815 » ich gmachu gimnazjum katolickie. W r. 1356 powstał w Chojnicach klasztor Augustjanów, lundacji Winrichd von Knipprode, do którego zakonnicy przybyli ze Starogrodu na womorzu Szczecińskiem. W czasie reformacji opuścili zakonnicy klasztor, w XVII wieku powrócili jednak znowu i odbudowali go. I eżał on za obrębem murów miejskich, za Bramą Gdańską, na półwyspie wśród jeziora, to też w czasie oblężeń ulegał prawie zawsze zniszczeniu. Kościół po zniszczeniu przez Szwedów i pożary został całkowicie przebudowany w latach 1786- 94. W roku 1819 klasztor uległ kasacie, poczem w jego murach umieszczono konwikt. Przerobiono na ten cel także kościół, a jedynie kwadratowa wieża zakończona platformą w miejsce hełmu świadczy o dawnem przeznaczeniu tego gmachu. W sąsiedztwie miasta ładny park miejski, oraz ogród strzelecki. Za czasów niemieckich miały Chojnice pomniki Wilhelma 1, oraz pomnik wojenny ozdobiony zdobytą w r. 1871 na Francuzach armatą. Na miejscu dawnej kaplicy św. Jerzego, wzniesionej w r. 1383, spalonej przez Szwedów w r. 1656 stoi słup putniątkowj. Przechadzki podmiejskie. Chojnice leżą w okolicy pagórkowatej, bogatej w lasy i jeziora, to też wiele jest pięknych r ^ Chojnice : Wnętrze kościoła Jezuitów Fot. Iloym w Chojnicach 561 liraina Człuchowska w Chojnicach ltys. inż. Oldciuncier. Repr. za zezw. Atagislratu w Chojnicach przechadzek w okolicę. Ich urok podnoszą starannie utrzymane aleje przy drogach. W kierunku północnym prowadzi ulica Strzelecka, posiadająca aleje lip, kasztanów i dębów do ogrodu strzeleckiego, gdzie jest duża restauracja ogrodowa, w której w lecie odbywają się często koncerty. Bezpośrednio za ogrodem wkracza gościniec w obręb parku miejskiego. Na 417 jego początku wzgórza, z którego ładny widok na miasto. Park znacznych rozmiarów, ma częściowo charakter lasu mieszanego, pełnego buków, dębów, brzóz, jodeł i świerków. Ze względu na grę kolorów szczególnie pięknie wygląda wczesną jesienią. W zachodniej części parku bniska sportowe. Przy końcu parku restauracja, gdzie odbywają się zabawy ludowe, za wzgórzem, na którem Niemcy zasadzili w r. 1871 „dąb zwycięstwa". W tej stronie leży prowincjonalny zakład poprawczy, połączony z domem ubogich, wzorowo urządzony, zbudowany w r. 1833. Był on wedle ustaw pruskich zbudowany dla żebraków, włóczęgów, więźniów przeznaczonych dla domów poprawy, a wreszcie dla osób niezdolnych do zarobkowania i będących ciężarem dobroczynności publicznej (starzy, ślepi, idjoci, głuchoniemi i t. d.). Od r. 1893 urządzono tu dom pracy przymusowej dla bezrobotnych włóczęgów. Idąc z Chojnic gościńcem gdańskim w kierunku wschodnim po 15 minutach dochodzimy do restauracji ogrodowej Nowa Ameryka, a 3 km. dalej do parku w Krojance. 3 km. na zachód od Chojnic przebiega już granica niemiecka. 5 km. na północny zachód na granicy leży na północ od pozostającej już na terytorjum niemieckiem wioski Nieży-więć, najwyższe wzgórze okolicy, wzniesione 205 m. n. p. m. Ze szczytu rozległy widok na miasto i liczne jeziora. Okolice Chojnic. Miasto w promieniu 10 km. jest otoczone wsiami niemieckiemi, a wsie polskie zaczynają się dopiero w lasach na północ i wschód od miasta w odległości 10—15 km. Na południowy wschód terytorjum Hosznajdrów, wśród którego leżą wsie Nowa Cerkiew (9 km.) z kościołem drewnianym z r. 1809 (ma on resztki małego ołtarza z kaplicy pałacowej w Krojance, ze starym obrazem Zbawiciela, oraz dzwony z r. 1770 i 1676 pierwszy odlany przez J. G. flnthonyego a drugi przez Michała Wittwercka), Pawłowo (6 km.) z kościołem drewnianym z r. 1743 (dwa dzwony odlewał 1743 Dawid Bieck), i Lichnowy (6 km. na południe) z kościołem gotyckim z r. 1863 z widoczną zdała wieżą. Wieś należała niegdyś do starostwa tucholskiego. 8 km. na południowy wschód na samej granicy niemieckiej Moszczenica w XVII w. własność Do-ręgowskich, pochodzących z sąsiedniego Doręgowa. Kościół gotycki z XlV w. ma obraz M. b. Częstochowskiej, który istniał już w r. 1617. Gotycki kościółek ma też Schonfeld, 3 km. od Chojnic. Najczęstszym celem dalszych wycieczek z Chojnic jest jezioro Charzykowskie, które rozpoczyna się 5 km. na północ od miasta, a ciągnie 12 km. ku północy. Leży ono na poziomie 120 m. n. p. m., szerokość jego dochodzi miejscami do M. Orłowicz, Przewodnik po województwie pomorskiem 35 546 2'5 km., obszaru zajmuje ogółem 1375 ha., jest to zatem jedno z największych jezior województwa Pomorskiego. Głębokości ma ponad 30 m. W jeziorze żyje wiele gatunków ryb i raki. Jego brzegi częściowo zalesione, w stronie południowej i zachodniej zamieszkałe są przez Niemców, w stronie wschodniej i północnej przez Polaków. Brzeg zachodni w jednej trzeciej należy do Niemiec, dlatego wzdłuż jeziora możliwą jest wycieczka jedynie brzegiem wschodnim do Swornigacu (23 km. z Chojnic) przez wieś Bachorze. 6 km. od Chojnic leży na południowym brzegu jeziora niemiecka wioska Charzykowo, letnisko podmiejskie z kilku willami, pensjonatami i restauracjami. Nad jeziorem łazienki, gdzie można wynajmować też łodzie do wycieczek. Droga z Chojnic prowadzi gościńcem bytowskim, zbaczającym w lewo od ulicy Strzeleckiej, który w odległości 3 km. od miasta stanowi na przestrzeni 2 km. granicę polsko-niemiecką. Po drodze mija się kilka restauracji podmiejskich, a po godzinnym marszu dochodzi do pięknego chojnickiego lasu miejskiego. Na prawo droga na Córę Zamkową, gdzie w czasach przedhistorycznych miał istnieć gród obronny. Ze szczytu ładny widok na jezioro Charzykowskie i położone nad jego brzegami wioski i leśniczówki. Głównym celem wycieczek w te strony jest leśnictwo Buschmiihl, położone wśród starych lip i buków, połączone z restauracją ogrodową. Na północ od leśniczówki na półwyspie wśród jeziora ślady zamku krzyżackiego Hiilfe, który istniał już w XIV w. (być może przed założeniem zamku w Chojnicach), a dokument z XVI w. nazywa go „Buchwald".

ocena 4,1/5 (na podstawie 18 ocen)

Wybierz się na urlop do polskich, nadmorskich kurortów.
wczasy, Pomorze, Wypoczynek, Chojnice, Jeziora, Kaszuby, Wypoczynek, Pomorze, wczasy