wczasy, wakacje, urlop
05 lipca 2013r.
JEZIORO PRZYBOROWSKIE Nie opodal trasy E-14, tuż obok miasteczka Przybiernów, na 72 km trasy ze Szczecina do Świnoujścia, wśród lasów otaczających brzegi zachodnio-południowe i północne, 13 m npm. położone jest prawie 90-hektarowe jezioro o nazwie wziętej od miasteczka — Jezioro Przy-biernowskie. Należy ono do jezior płytkich: maksymalna głębokość — 5,3 m, średnia — 2,8 m. Ma kształt nerkowaty, przy rozwiniętej linii brzegowej o długości 4675 m. Maksymalna długość jeziora — 1450 m, maksymalna szerokość — 1130 m. Bezimienna wyspa w północnej części ma powierzchnię 0,3 ha. Przybiernowskie znajduje się w dorzeczu Grzybnicy (uchodzi w północno-zachodnim krańcu do jeziora Ostrowiec) — Wołczenicy — Dziwnej — Zalewu Kamieńskiego. Prawie wokół całego jeziora występuje pas trzcin, a na wypłyconej części północnej dochodzi do 50 m szerokości. Jest więc jeziorem trudno dostępnym, cłiociaż idealnie nadającym się do tworzenia kąpielisk i przystani, gdyż dno ma piaszczyste. Prognozy przewidywały, że Jezioro Przybiernowskie stanowić będzie akwen wszechstronny: do nawadniania pół i użytków zielonych, rozwiniętej gospodarki rybackiej i jako tereny wypoczynkowe, sportowo--rekreacyjne. Żadna z tych prognoz — jak dotąd — nie sprawdziła się. Stało się ono nie rezerwuarem dla rolnictwa, lecz odbiornikiem wód spływających rowami melioracyjnymi, co się równa zasilaniu związkami organiczny- mi (stąd też eutroficzny charakter jeziora). Gospodarka rybacka zamiast rozwijać się — wykazuje ogromny spadek wydajności z hektara (w roku 1967 — 49,6 kg/ha, w roku 1975 — 39,7 kg/ha, w roku 1979 — 26 kg/ha), a jako baza turystyczno-sportowa nie wyszła poza lokalną plażę i kilkanaście domków kempingowych dla około 300 osób. Dlaczego tak się stało? To piękne jezioro, które jeszcze pod koniec lat siedemdziesiątych miało większość wód zaliczonych do I klasy czystości, przez systematyczne zaniedbania wykazuje stały wzrost zanieczyszczeń. Obecnie większość wód to II i III klasa czystości. Oprócz spływu nadmiaru składników nawozów mineralnych zdecydowany wpływ na degradację wody mają przybiernowskie, wprawdzie niewielkie, ale uciążliwe zakłady przetwórcze: mleczarnia, piekarnia, wytwórnia wód gazowanych, Zakład Mechanizacji PGR oraz ścieki bytowo-komunalne. Wszystkie te zanieczyszczenia spływają do Przybiernow-skiego w prawie nie oczyszczonym stanie. Dlatego też nie trzeba się dziwić, że na przestrzeni ostatnich 5 lat dwukrotnie sygnalizowano śnięcia ryb w jeziorze. Jeszcze 10—15 lat temu Jezioro Przybiernowskie było wędkarskim eldorado. Występowały tu prawie wszystkie gatunki ryb jeziorowych. Obecnie zupełnie wyginęły sandacze, karasie stały się unikatami, połowy szczupaków zmniejszyły się do jednej trzeciej, połowy leszczy aż o 90 procent, na nie zmienionym poziomie pozostały odłowy ryb poślednich gatunków, wzrosły tylko połowy węgorzy, co jest zrozumiałe, gdy weźmie się pod uwagę systematyczne zarybianie jeziora importowanym węgorzykiem „montee" przez PGRyb. Jezioro Przybiernowskie jest nadal atrakcyjnym jeziorem do biwakowania i wędkarskich wypraw. By jeziora zupełnie nie wykreślić z listy akwenów o średniej czystości wód, należy doprowadzić do pełnego oczyszczania ścieków spływających rowami melioracyjnymi z miasteczka. Jest to konieczne działanie, gdyż tylko czyste Jezioro Przybiernowskie ma szansę stać się bazą turystyki i gospodarki rybackiej. Naszym najgłębszym jeziorem jest Morzycko, malowniczo położone na południu województwa i należące do dorzecza Słubi — Odry. Maksymalna głębokość Morzyc-ka — 60 m — daje mu dziewiąte miejsce w kraju, a pierwsze na Pomorzu Zachodnim. Należy ono do jezior dużych — 342 ha, o linii brzegowej dość regularnej, długości 12 km; długość maksymalna jeziora — 2900 m, szerokość maksymalna — 1400 m, średnia głębokość — 14,5 m. v ^ < Do niedawna jeszcze daniem specjalnym restauracji w Moryniu była sielawa. Nic dziwnego. Z jeziora Morzycko w roku 1975 odłowiono 3,5 t sielawy, a w roku 1977 — 6,3 t. To tylko jedyny wzrost odłowów. W latach tych połowy innych gatunków ryb znacznie zmalały. I tak: sie-ja z 300 kg do 20 kg, węgorz z 700 kg do 100 kg, szczupak z 1300 kg do 100 kg, lin z 200 kg do 20 kg, leszcz z 900 kg , do 50 kg, inne gatunki ryb z 2,5 tony do 530 kg. Trudno więc będzie dziś uświadczyć na restauracyjnym stole świeżą rybkę z Morzycka. Trudno też wytłumaczyć tak wielkie zmniejszenie połowów rybaków zawodowych. Powróćmy do jeziora. Dno Morzycko ma niejednolite. Liczne uskoki i przygłębienia. Brzegi wysokie (do 5 m). Morzycko otaczają ośrodki wypoczynkowe. Jest tu też miejska plaża Morynia. Spójrzmy aa mapkę: Morzycko ma kształt nerki otaczającej Moryń. Północna zatoczka z głęboczkiem 8 m, odgrodzona wąskim przesmykiem, nazywana też jest jak oddzielne jezioro. Południowa zatoczka dużo głębszt. Łąki i bagna tylko przy Przyjezierzu i obok ujścia rzeki Słubi (wpa dającej do Odry). Pozostałe brzegi jeziora wysokie, pokryte w większości lasem, słabo zarośnięte roślinnością wynurzoną i podwodną. Liczne tonie, a największa na środku Morzycka — 55-metrowa z najgłębszym miejscem 60 m. Izobaty wyraźnie wskazują uskoki do 35 m, 25 m i 15 m. Dojazd do brzegów jeziora łatwy, szosy prowadzące do Morynia w bardzo dobrym stanie. Warto odwiedzić pobliski rejon pamięci narodowej: Cedynię i Siekierki. Uwaga! jezioro niebezpieczne w czasie silnych wiatrów. Przy wiatrach zachodnich fala na środku dochodzi do 1 m wysokości. Moryń — miasteczko malowniczo położone nad Morzyc-kiem — liczy około półtora tysiąca mieszkańców i jest dziś znaną miejscowością wczasową na Pojezierzu Myśli-borskim. Historia tego miasteczka liczy ponad 800 lat. Był to niegdyś gród obronny, potem zamek warowny z otaczającym go podzamczem. Ten układ urbanistyczny zbliżony do kola Moryń zachował do dziś. Warto zwiedzić granitową romańską bazylikę z XIII wieku z wieżą z wieku XV. Do jeziora przylega rozległy park, w którym 18 drzew obrośniętych jest bluszczem. Nad jezioro Morzycko trasą z Chojny (na Cedynię) przez Dolsko do Morynia — 16 km, lub z Chojny (na Mieszkowice) przez Witnicę — 18 km. Jest też połączenie kolejowe z Mieszkowic, Chojny i Trzcińska-Zdroju. NAROST Tylko cztery liczące się jeziora położone są w zlewni rzeki Słubi: Morzycko (największe z nich —■ 342 ha), Narost, Objezierze (35 ha) i Białęgi (12 ha). Narost, położone przy miejscowości o tej samej nazwie przy trasie Chojna — Dębno, na północny wschód od Morynia, zaliczane jest do jezior głębokich, o zróżnicowanym dnie, rozwiniętej linii brzegowej, malowniczo położone wśród pagórkowatego terenu. Powierzchnia — 108 ha, maksymalna długość — 2525 m, maksymalna szerokość — 625 m, długość lini brzegowej — 6600 m, maksymalna głębokość 13,2 m, głębokość średnia — 6,3 m. Narost jest typowym jeziorem przepływowym. Rzeka Słubia wpada w południowo-wschodniej jego części, wypływa w części zachodniej. Jezioro wzbogacane jest też wodą z licznych bezimiennych cieków i kanałów melioracyjnych. Brzeg w części południowej i zachodniej łat- JEZIORO DŁUGIE k. Swobnicy Jezioro Swobnickie, bo tak potocznie mówi się o Jeziorze Długim, położone jest swym południowym krańcem tuż przy wsi o tej samej nazwie, w widłach dróg prowadzących z Baniewic do Trzcińska-Zdroju i Myśliborza. Wzdłuż zachodniej linii brzegowej biegnie tor" kolejowy. Podwójnymi liniami przerywanymi zaznaczyliś- wo dostępny, suchy, lesisty. Wymarzone miejsce na biwaki i stanice wędkarskie. Konfiguracja dna zróżnicowana, 5-metrowa głębokość zaczyna się już kilka metrów od brzegu. Najgłębsze miejsce — 13,2 m — znajduje się w środku jeziora. W północnej części kilka podwodnych wysp, z których trzy zaznaczyliśmy na naszej mapce. W Naroście występują wszystkie gatunki ryb jeziorowych łącznie z sielawą i sieją. Wędkarze znający dobrze jezioro mają swoje miejsca szczupakowe i okoniowe. Brak danych dotyczących wydajności połowowych rybaków zawodowych. Narost otoczone jest licznymi jeziorkami i oczkami wodnymi. Największe z nich — jeziorko Mierno — położone jest na północnym zachodzie. Na północy dwa dalsze bezimienne oczka, połączone ciekiem. Łatwy dojazd, dogodność miejsc do biwakowania sprawiają, że jezioro cieszy się ogromnym wzięciem u turystów i wędkarzy. my na mapce partie leśne, bardzo licznie występujące po obu wydłużonych brzegach Jeziora Długiego. Powierzchnia jeziora w kształcie regularnej elipsy wynosi 344 ha, maksymalna długość — 3380 m, maksymalna szerokość — 1190 m, linia brzegowa — ponad 9 km. Maksymalna głębokość — 6,8 m, średnia głębokość — 4,2 m. Na mapce zaznaczyliśmy dwie izobaty: 2,5 m i 5 m. Przebiegają one prawie równolegle do linii brzegowej. Wspomniane głęboczki 6,8 m zlokalizowane są w północno-wschodniej części jeziora. Jezioro Długie należy do jezior rybnych. Oprócz leszczy, linów, płoci trafia się również szczupak. Ten dobry rybostan jezioro zawdzięcza roślinności wodnej, która w całości okala linię brzegową i pokrywa (roślinność wynurzona) prawie w 11 proc. lustro wody. Jezioro Długie koło Swobnicy położone jest w dorzeczu rzek Tywy — Odry. Tywa bierze swój początek na wschód od Trzcińska-Zdroju, przepływa przez jeziora: Dołgie, Grzybno, Grodziskie, by wpaść do Jeziora Długiego w jego południowym krańcu. Wypływa z tego jeziora w części północno-wschodniej. Dojazd do Jeziora Długiego jest bardzo dogodny ze wszystkich niemal stron. Jednak ze względu na roślinność wodną, otaczającą jezioro — dostęp do wody jest bardzo trudny. Warto jeszcze wspomnieć o niewielkim jeziorku zwanym Górne, położonym obok Jeziora Długiego, z którym łączy się bezimiennym ciekiem. Przy okazji parę słów o miejscowości Swobnica. Jest to stara osada pomorska z nadzwyczaj ciekawą historią (do dziś zachowało się tu wczesnośredniowieczne grodzisko). W 1234 r. książę Barnim I nadał całą Ziemię Bańską wraz ze Swobnicą templariuszom. Tereny te następnie przejęli joanici. W XVIII wieku Swobnica była posiadłością dostojników szwedzkich, później pruskich. Kilka zabytków (zamek z XVI w., granitowy kościół z XIII w.) warto w czasie bytności w Swobnicy zwiedzić.